Elke geboorte binnen WILDLANDS is een feestje. Maar is de jonge spruit van een bedreigde soort? Dan hangen we de vlag nog een stukje verder uit. Want dan zijn we erin geslaagd om het voortbestaan van de soort met weer een generatie te verlengen. Bij het fokken van dieren laten we niets aan het toeval over.
‘Jonge dieren in WILDLANDS zijn een attractie, maar niet bedoeld om bezoekers te behagen’, legt Job Stumpel uit, dierenarts in WILDLANDS en curator. ‘Het is bittere noodzaak. Diersoorten komen in de verdrukking als gevolg van illegale handel in (delen van) dieren, stroperij en het verdwijnen van hun natuurlijke leefgebied. Helaas is voor sommige diersoorten een dierentuin een van de zeldzame plekken – soms de enige – waar geen stropers op de loer liggen, en waar genoeg voedsel is.’ Maar zelfs in een dierentuin blaast elk dier een keer zijn laatste adem uit. Dus om de soort te behouden, zijn er af en toe kleintjes nodig.
Met zulke uitgedunde populaties is het behoorlijk puzzelen: welke dieren kruis je met elkaar? Dat wordt uitgezocht in een fokprogramma. Daarin worden de juiste dieren uit verschillende dierentuinen bij elkaar gebracht. In Europa zorgt de European Association of Zoos and Aquaria (EAZA) hiervoor. Alle goede Europese dierentuinen zijn er lid van, ruim 400 in totaal. WILDLANDS natuurlijk ook.
Aan het hoofd van elk fokprogramma staat een coördinator, aangewezen door EAZA. Die man of vrouw bepaalt, op basis van het genenpakket, welke twee dieren in Europa wanneer samen hoeveel kroost mogen verwekken. Vijfendertig soorten in WILDLANDS staan onder de hoede van zo’n fokprogramma: van de slingerapen en de nijlpaarden tot de onagers en de azara’s agoeti’s. Job is ook fokprogramma-coördinator. Van twee soorten nog wel: hij ziet toe op de liefdeslevens van de 247 withandgibbons en de 109 Burmese bruine schildpadden die in EAZA-dierentuinen wonen.
Niet elke koppelpoging eindigt in een sprookjeshuwelijk, weet Job. ‘We hadden in WILDLANDS een paar jaar geleden een perfecte match voor ons olifantenvrouwtje. Op papier dan. De olifantenstier werd niet warm of koud van haar versierpogingen. Toen heeft het fokprogramma een beter plekje voor hem gevonden in een andere dierentuin. Wij kregen er een andere man voor terug. Die vond haar wel leuk.’
Sommige diersoorten laten zich helemaal niet koppelen. Bavianen bijvoorbeeld. In WILDLANDS wonen er ruim honderdtwintig. De mannetjes doen het gewoon naar believen met alle vrouwtjes die hen toebehoren. In zo’n situatie draait fokken niet om het ideale setje, maar gaat het erom genetische variatie binnen de groep te houden. Bij de bavianen past WILDLANDS twee tactieken toe. De eerste is anticonceptie in de vorm van een onderhuids staafje in de arm van het vrouwtje. Daarnaast verwelkomt WILDLANDS elke tien jaar tien nieuwe vrouwtjes uit andere dierentuinen die niet of nauwelijks verwant zijn aan de rest.
